Schatkamer van Fryslân
zoek

Strafrechterlijk archief

​In de database van het Strafrechterlijk Archief vindt u gegevens over personen die als gedaagde zijn verschenen voor de arrondissementsrechtbanken van Heerenveen, Leeuwarden of Sneek.
Een aantal 'topdossiers' zijn volledig gescand en hier op de website beschikbaar.

Zoeken in de rolboeken

Gedigitaliseerde dossiers

In het kader van het landelijke Metamorfoze projekt, tot veiligstellen van bedreigd papieren erfgoed, zijn drie bekende zaken die voor het gerechtshof Leeuwarden hebben gediend op microfilm gezet en vervolgens gedigitaliseerd.
Om welke zaken gaat het?

Hogerhuiszaak
In 1895 werden drie broers Hogerhuis verdacht van een inbraak met geweld. Al tijdens de zittingen rezen er grote twijfels of de broers wel dit vergrijp hadden gepleegd. Desondanks bleef Justitie volharden in de overtuiging van de schuld van de broers en werden zij in eerste instantie door de rechtbank en in hoger beroep door het gerechtshof veroordeeld tot lange gevangenisstraffen. De zaak trok veel aandacht vooral ook omdat het idee bestond dat de gebroeders Hogerhuis vanwege hun socialistische achtergrond veroordeeld waren. Piter Jelles Troelstra heeft nog voor de gebroeders opgetreden als advocaat.
Over deze zaak zijn diverse publicaties verschenen en er is een film over gemaakt.

Eije Wykstra
Eije Wykstra was een los werkman die voornamelijk met muziek zijn kost probeerde te verdienen. Hij had een verhouding met een getrouwde vrouw. Op een gegeven moment werd er opdracht gegeven om de vrouw bij Eije Wykstra weg te halen. Daartoe werden twee gemeenteveldwachters en twee rijksveldwachters op het huis afgestuurd. Toen de veldwachters bij het huis aankwamen werden zij door Eije wykstra beschoten. Alle vier de veldwachters werden gedood.
Deze zaak werkte veel beroering en er werd een landelijk comité opgericht om geld in te zamelen voor de gezinnen van de veldwachters.
Ook deze zaak werd verfilmd.

Kneppelfreed
De kantonrechter van Heerenveen weigerde een verdachte die Fries sprak te verstaan. De journalist en Fries schrijver Fedde Schurer was toevallig aanwezig en schreef een commentaar in zijn krant waarbij hij de kantonrechter vergeleek met een lid van de bende van de Zwarte Hoop. Een bende die in de middeleeuwen het Friese platteland teisterde.
De kantonrechter voelde zich door dit artikel beledigd en diende een aanklacht in tegen Fedde Schurer. Toen de zaak voor moest komen ging het al helemaal niet meer om de belediging maar om het recht van Friezen om in hun eigen taal te spreken in de rechtszaal. Toen de zaak voor kwam was er een grote menigte opgekomen en dit ontaarde in een oproer waarbij de politie met de knuppel de orde probeerde te handhaven ( vandaar de naam Kneppelfreed = knuppelvrijdag).
Naar aanleiding van dit oproer werden er Kamervragen gesteld over het gebruik van het Fries in de rechtszaal. Uiteindelijk werd het gebruik van het Fries in het rechtsverkeer in Fryslân toegestaan.