Extraordinaris
Bijzondere uitgaven uit de opbrengst van de kloostergoederen zijn verzameld in een tweetal kloeke boekwerken met als titel Extraordinaris, die behalve een inleiding ook een groot aantal illustraties bevatten. De boeken zijn opgenomen in de Collectie Nadere Toegangen op de studiezaal van Tresoar. De gegevens zijn hier digitaal beschikbaar.
De database met de gegevens uit 'Extraordinarus' is te vinden in de website Alle Friezen. Kies bij 'Uitgebreid zoeken' voor 'Ontvanger-generaal'.
De registratie
In de Registers van
betalingsordonnanties op de ontvanger-generaal van de kloostergoederen zijn
uitgaven verantwoord, die werden gedaan uit de inkomsten die het gewestelijk
bestuur ontving uit de verhuur van oude kloosterbezittingen, die in 1580 door de
Staten waren geconfisceerd. De registers, negentien in totaal, zijn bewaard
gebleven over de periode 1592-1646 en maken deel uit van het archief van de
Gewestelijke Bestuursinstellingen van Friesland 1580-1795 en zijn daar
beschreven onder de nummers 2654-2673. Uit het beschikbare geld werden o.a. de
volgende soorten uitgaven bekostigd: traktementen, pensioenen, rentebetalingen,
aalmoezen, armengeld en andere buitengewone uitgaven. Tot die laatste categorie
zgn. extraordinaris uitgaven behoorden naast die voor het vangen van wolven ook
uitgaven voor het onderhoud van zeedijken en bruggen en gratificaties voor
kaartmakers, historieschrijvers en predikanten. Ook de poortwachter van de
Wirdumerpoort werd eruit betaald voor het bij nacht en ontij doorlaten van de
provinciale bodes.
Inmiddels is de database uitgebreid met betalingsordonnanties op de ontvanger-generaal van de consumptiën, die aansluiten op die van de kloostergoederen. Laatstgenoemd kantoor kon namelijk worden opgeheven omdat alle kloostergoederen waren verkocht. Momenteel is hiervan de periode 1646-1676 toegankelijk gemaakt; het betreft inventarisnummers 2674-2680.
Database
Alle vermeldingen van deze buitengewone uitgaven
zijn toegankelijk gemaakt door de vrijwilliger Anny Bokkinga. Zij heeft de
registers over de jaren 1592-1646 doorgewerkt, de citaten getranscribeerd en de
vindplaatsen genoteerd. De persoonsnamen, toponiemen en beroepen heeft ze ook
apart vastgelegd.
Eerder heeft Anny Bokkinga al een index gemaakt op een ander deel uit deze registers, namelijk Pensiën, dat betrekking heeft op de pensioenen voor oud-kloosterlingen, predikanten, geleerden en ambachtslieden (Collectie Nadere Toegangen 5.38, en als pdf-bestand op deze website).
Opmerkingen en of vragen kunt u mailen naar Anny Bokkinga (avalon.ann.b@hccnet.nl).
- Anny Bokkinga. Inleiding Extraordinaris, deel 1, 1592-1631 (PDF)
- Anny Bokkinga. Inleiding Extraordinaris, deel 2, 1634-1646 (PDF)